กงเต็ก

อาจเป็นคำที่ไม่ค่อยคุ้นหูเท่าไหร่นัก สำหรับคนไทยเชื้อสายไทย
และสำหรับคนไทยเชื้อสายจีนบางคนก็อาจไม่เคยได้ยินเลยด้วยซ้ำ
แน่นอนอยู่แล้ว
คงไม่ได้ยินคำนี้กันบ่อยๆนักหรอก
เพราะถูกใช้ในงานศพอาตี๋ อาหมวย อาซ้อ อากง อาหม้า อาอึ้ม อาอี๊ อาแปะ อาราเล่
เย้ย!! อันหลังนี่ไม่ใช่นะ ฮ่าฮ่า

เมื่ออาทิตย์ที่ผ่านมา หนึ่งใน “อา” ที่ว่ามา
ทำให้เด็กหญิงอารมณ์ดีได้เข้าร่วมพิธีนี้ด้วยละ

ตามที่คุณวิกิพีเดียได้บอกมา
คำว่า กงเต๊ก เป็นคำสองคำประกอบกัน
กง แปลว่า ทำแทน
เต๊ก แปลว่า ทำให้
ดังนั้น
กงเต๊ก จึงหมายถึง การที่ลูกหลานทำบุญกุศลทั้งทำแทนตัวผู้ตายและทำให้ผู้ตายด้วย เพื่อให้ผู้ตายได้กุศลผลบุญมากพอที่จะไปขึ้นสวรรค์

พิธีกรรมงานกงเต๊กจะแบ่งออกเป็น 3 ช่วงเวลา เช้า-บ่าย-ค่ำ โดยทางวัดจีนส่งคนมาจัดสถานที่และเตรียมสิ่งของแต่เช้าตรู่ หลังจากพระจีนเขียน “ใบส่งของ” ให้เหมือนเป็นการจ่าหน้าซองจดหมาย (เพื่อให้รู้ว่าผู้รับของคือใคร ผู้ส่งคือใคร ใบกระดาษบอกชื่อผู้ส่งผู้รับนี้ ต้องปิดบนของกงเต๊กทุกชิ้น) พระจะประจำที่เพื่อเริ่มพิธีสวดมนต์ ลูกหลานจะใส่ชุดกระสอบเต็มชุดใหญ่ นั่งประจำหน้าที่พระพุทธ ลูกชายนั่งหน้าสุด ลูกสะใภ้ลูกสาวนั่งแถวสอง ชั้นเขยและชั้นหลานนั่งแถวหลังตามมา

จากนั้นพระจีนก็จะสวดไปเรื่อยเรื่อยเรื่อยเรื่อย…เป็นภาษาจีน
ขอย้ำว่าภาษาจีน ไม่มีซับไตเติ้ลหรือซาวน์แทร็กภาษาไทยแม้แต่น้อย
ก็อึ้งกิมกี่กันหมดเลย เพราะมาถึงรุ่นนี้กันแล้ว ไม่มีใครฟังภาษาจีนออกกันเลย
เด็กๆ ถึงคราวเล่นเกมซ่อนตาดำกันเป็นแถบ

ด้วยความสงสัย
พอจบพิธีเลยเข้าไปสนทนากับพระจีนรูปหนึ่ง
ถามท่านว่าที่สวดมานั้นมีความหมายว่าอย่างไรกัน
ท่านนิ่งไปครู่หนึ่งก่อนตอบอย่างเขินอายเล็กน้อยว่า
ท่านก็ไม่ทราบเหมือนกัน
แป่ววววววววว
แล้วท่านก็เปิดโพยหนังสือที่สวดที่มีแต่ภาษาจีนให้ดู
ความจริงก็ปรากฏ
มีตัวหนังสือภาษาไทยเล็กๆ ประกอบตัวหนังสือจีนทุกตัว
โอ้ โห แท้จริงแล้วเป็นเยี่ยงนี้นี่เอง

มานึกๆดูก็แปลกดีเนอะ
คนสวดก็ไม่รู้ความหมาย คนฟังก็ไม่รู้
แล้วสวดทำไมละนั่น
ถึงเป็นเพราะเนื่องด้วยพิธีที่สืบทอดกันมานาน
แต่ในปัจจุบันคนไทยเชื้อสายจีนร้อยทั้งร้อยพูดภาษาจีนกันไม่ได้แล้ว
สวดตามประเพณี
แล้วจุดประสงค์ล่ะ?
ลืมไปแล้วหรือเปล่า
ว่างานศพจัดเพื่อคนที่อยู่หรือคนที่ตาย
หรือ…ทั้งสองอย่าง

และแล้วก็มาพึ่งคุณกูเกิลต่อ
ได้ความว่า
บทสวดของพระสงฆ์ในการทำกงเต็ก จะเป็นการนำ คนเป็นขอขมากรรมต่อพระพุทธเจ้า และสวดอมิตาภะสูตร จากนั้นจะสอนคนเป็นถึงสรณะทั้ง4
คือ
1.พระรัตนตรัย
2.พระอมิตาภะพุทธเจ้า
3.พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์(กวนซืออิมผู่สัก)
4.พระกษิติครรภ์โพธิ์สัตว์(ตี้จั่งหวังผู่สัก)
ว่ากันว่า สรณะทั้ง4นี้ เป้นสรณะอันประเสริฐผู้ใดยึดเอาสรณะทั้ง 4เป็นสรณะแล้ว จะไม่ตกสู่อบายภูมิ(นรก) จะได้กำเนิดในสุขวดีพุทธเกษตร ได้บำเพ็ญจนบรรลุสู่นิพพาน

หลังสวดเสร็จก็ถึงพิธียอดฮิต
การเดินข้ามสะพานนั่นเอง
พระจะพาดวงวิญญาณมาส่งยังเขตแดนสวรรค์ โดยมีลูกหลานที่กตัญญูตามมาส่งด้วย ส่งเสร็จก็ข้ามกลับโดยทุกครั้งที่ข้ามสะพานลูกหลานทุกคนต้องโยนสตางค์ลงในอ่างน้ำ ประหนึ่งเป็นการซื้อทางให้แก่ผู้ตายและตนเอง

…
เสียใจด้วยน่ะ หากอยากเข้าร่วมพิธีกงเต็กมั่ง
เพราะงานนี้ ถ้าตาไม่ตี่จริงหรือมีหลายชั้น
หมดสิทธิ์จ้า :P